In de afgelopen Autismeweek (begin april) werd het boek Maar je ziet er helemaal niet autistisch uit van Bianca Toeps gepubliceerd. Een titel die mij in het bijzonder aanspreekt (en ik denk veel autisten met mij en de schrijfster), omdat ik deze uitspraak vaak te horen krijg. Het is geen compliment, en waarom dat zo is legt Bianca uit in haar boek.

Over niet autistisch overkomen en hoe dat bij mijzelf werkt, heb ik eerder twee blogs geschreven: Autisme camoufleren deel 1 en deel 2.

Onzichtbaar anders

Het boek begint met een hele sterke metafoor, die goed weergeeft hoe het voelt om autisme te hebben (voor Bianca). De schrijfster brengt meerdere maanden per jaar door in Japan, en schrijft daarover: ‘Ik ben overal een alien, maar in Tokio heb ik een excuus.’ Als buitenlander word je namelijk niet geacht de sociale regels te kennen die gangbaar zijn in Japan. Maar stel nu dat je wel een Japanner bent… dan worden de verwachtingen al heel anders!

De DSM

Bianca besteedt uitgebreid aandacht aan het diagnostisch handboek en hoe dat geen eer doet aan de ervaring van het hebben van autisme. De diagnosecriteria zijn geschreven vanuit wat voor de buitenwereld het meeste opvalt. Zo staan problemen met sociale interactie bovenaan, terwijl mensen met autisme zelf waarschijnlijk zullen zeggen dat de problemen met prikkelverwerking hen het meeste in de weg zitten in het dagelijks leven.

Scherp

De schrijfster van Maar je ziet er helemaal niet autistisch uit heeft een duidelijke mening over wat autisme is en ze geeft woorden aan onderwerpen waar bijvoorbeeld in de hulpverlening nog weinig aandacht voor is, maar die veel mensen met autisme allang weten. Zo schrijft ze over hoe mensen met autisme vaak geleerd wordt om de signalen van hun lichaam te negeren, omdat waar de grens ligt afwijkt van wat als normaal gezien wordt. Verder besteedt Bianca aandacht aan de focus op strakke planningen bij autisme: is dat eigenlijk wel zo goed? Hoe zit het met lichamelijke klachten bij autisme?

Het laatste hoofdstuk bestaat uit een opsomming van ‘Acht dingen die we niet meer willen horen’, waarin Bianca onder andere uitlegt wat er dan mis is met de uitspraak ‘maar je ziet er helemaal niet autistisch uit’.

Herkenbaar

Het boek is heel herkenbaar voor autistische lezers. Zeker als je ongeveer even oud bent als Bianca (34), gaat haar levensverhaal je waarschijnlijk weer even terugbrengen naar je eigen jeugd. Doordat Bianca zich heel bewust is van hoe er door de buitenwereld naar autisme gekeken wordt, is het boek ook bij uitstek geschikt om te lezen door familieleden en hulpverleners. Bianca schrijft op een erg eigentijdse en humoristische manier over hoe het is om autistisch (en vrouw en ondernemer) te zijn, hoe daar door de buitenwereld op gereageerd wordt en welke invloed dat heeft op autistische mensen.

De buitenkant van het boek, met de door Bianca zelf ontworpen omslag, ziet er tiptop uit. Ook de binnenkant vond ik, naast dat de schrijfstijl van Bianca lekker wegleest, erg prettig om te zien. Het lettertype leest makkelijk en is prikkelarm, de opmaak is duidelijk, en ook de volgorde is op de meeste punten logisch (hoewel de verhalen van een aantal andere mensen met autisme die in het boek opgenomen zijn soms wat uit de lucht kwamen vallen voor mij, maar uiteindelijk wel bijdroegen aan het ondersteunen van de boodschap van het boek).